Solaris

Książka Solaris Stanisława Lema przeleżała na półce dobre kilka lat zanim zdecydowałem się na jej lekturę. Jest to najsłynniejsza i najczęściej przekładana na inne języki powieść tego autora, a do tego była dwukrotnie ekranizowana. Wręcz nie wypada nie znać tej pozycji, która na stałe wpisała się już do klasyki literatury science fiction. Powieść została napisana w narracji pierwszoosobowej z punktu widzenia Krisa Kelvina - psychologa, który przybywa na stację badawczą, orbitującą wokół tytułowej Solaris. Planeta jest już od wielu dziesiątek lat badana, a pomimo tego, wciąż stosunkowo niewiele o niej wiadomo. Pewne jest natomiast to, że pokrywa ją bardzo niezwykły cytoplazmatyczny ocean, który wydaje się być pewną formą inteligencji. W momencie kiedy Kelvin przybywa na stację, jeden z jej członków niedawno popełnił samobójstwo, zaś reszta nie chce o tym rozmawiać i zamyka się w swoich kwaterach. Jeszcze dziwniejsze jest pojawienie się zmarłej żony Kelvina - Harey, która nie jest żadnym omamem, ani halucynacją...  Solaris nie jest łatwą książka - długie i bogate w szczegóły opisy potrafią chwilami spowodować znużenie, zaś problematyka jaką powieść porusza nie od razu jest w pełni zrozumiała. Z tego też powodu mam wrażenie, że nie każdy będzie czerpał przyjemność z tej lektury. Warto się jednak nad nią pochylić i postarać się ją zrozumieć, ponieważ przedstawia niesłychanie ciekawe zagadnienie jakim jest Kontakt z obcą cywilizacją. Jest on jednak zupełnie inny od tego, czego byśmy oczekiwali. Przez dziesiątki lat naukowcy próbowali porozumieć się z oceanem na setki sposób, lecz ten, poza naśladowaniem form, wydaje się być zupełnie niezainteresowany ludźmi. Skoro tak, to kim i czym jest Harey? I skąd się wzięła na statku? Czy jest to wytwór Solaris i upragniona próba porozumienia się z człowiekiem? Pozostawię te pytania bez odpowiedzi, ponieważ ich odkrywanie oraz to czym jest ten Kontakt z obcą cywilizacją, stanowią jedne z najciekawszych elementów tej książki, a ujawnienie tego byłoby bardzo niewskazane. Na początku, Kelvin czytając dzieła poświęcone Solarystyce, przekazuje czytelnikowi bardzo dużo wiadomości na temat Solaris, wydarzeń sprzed jego przybycia i koncepcji dotyczących oceanu. Pomimo tego ogromu informacji, nieodparcie towarzyszy nam poczucie, że jest to wiedza wciąż niepełna i fragmentaryczna. Bowiem brakuje pojęć, którymi naukowcy byliby wstanie opisać i nazwać Solaris. Pomimo że cytoplazmatyczny ocean ma przypisany typ, rząd a nawet klasę, to są to jednak tylko bezowocne próby jego klasyfikacji. Solaris wymyka się ludzkiemu pojmowaniu, do samego końca nie wiemy czym tak naprawdę jest. W ten sposób daje się odczuć taki pesymizm poznawczy nad filozofią nauki, która jest zwyczajnie bezradna wobec Solaris. Co ciekawe kluczem do nawiązania Kontaktu okazuje się być podejście emocjonalne, czego dowodzi Kelvin pod koniec książki. Z początku jest on bardzo racjonalny - stara się rozwiązać zagadkę samobójstwa oraz pojawienia się tajemniczych Gości. Lecz im dłużej ma okazje przebywać ze swoją zmarłą żoną, tym bardziej dominują u niego uczucia i wie, że dłużej nie może zaufać swojemu racjonalnemu myśleniu. Aż w końcu pogrąża się w uczuciach i tęsknocie za ukochaną... Solaris jest wymagającą i chwilami trudną w zrozumieniu książką, ale poruszającą motyw pierwszego Kontaktu z obcą formą życia. Nie od razu zrozumiałem, co autor chciał w niej przekazać, lecz w tym właśnie tkwi jej urok - każdy może interpretować ją na wiele sposobów i z czasem odkrywać kolejne jej sensy. Polecam! Ocena: 8/10 Tytuł: Solaris Autor: Stanisław Lem Wydawnictwo: Literackie Data wydania: 03.2012 Liczba stron: 340 ISBN: 9788308049051